Wszyscy wiemy, czym są zabytki. Wielu krakowian mija je regularnie, niejeden nawet dwa razy dziennie, w drodze do i z pracy czy szkoły. Tym łatwiej przeoczyć ich znaczenie. Czasem jednak warto sobie przypomnieć, dlaczego są tak ważne.
Główne hasło roku 2018, obwołanego Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego, brzmiało: Dziedzictwo. Tu przeszłość spotyka się z przyszłością. Wiedza o przeszłości, pamięć o niej – uczą wyciągać wnioski z błędów naszych przodków. Spotkania z przeszłością uczą teraźniejszych ludzi, w jaki sposób projektować przyszłość cywilizacji. To cenniejsze, niż by się mogło wydawać.
Wspomniane dziedzictwo jest historią, tradycją, tożsamością i spuścizną po naszych przodkach. Zabytki stanowią świadectwa przeszłości, niosą w sobie opowieści o realnych ludziach, miejscach, czasach i narodach. W zabytkach urbanistyki widać uwarunkowania i sposoby budownictwa minionych epok. Zabytkowe ulice opowiadają historie ekonomii i technologii miejskiej, stylów zabudowy, struktur społecznych, ustrojów i wiele innych. Pomniki są świadectwem patriotyzmu czy spektakularnych sukcesów naszych przodków. Zabytki literatury opowiadają o przemianach w języku i jego kulturze…
Poznawanie świadectw przeszłości, przyglądanie im się, obcowanie z nimi ułatwia zrozumienie nie tylko historii, ale również międzyludzkich relacji, zasad funkcjonowania świata. Ponadto, dzięki kontaktom z zabytkami i miejscami przeszłości, wzmaga się poczucie przynależności i obywatelskiej dumy, co jest ważne z punktu widzenia kształtowania się naszych wartości i osobistego rozwoju. Świat pomników przeszłości ma w sobie wiele pasjonujących tajemnic, które wzorem Sokratejskiego Wiem, że nic nie wiem zachęcają do dalszego eksplorowania. W zabytki wpisana jest więc nie tylko wartość historyczna, ale także edukacyjna, pobudzająca do rozwoju poznania.
Zabytki są także ważne z punktu widzenia turystycznego. Dzięki swojej niepowtarzalności, wyjątkowej atmosferze, sąsiedztwu i wielu innym cechom stają się dla wielu ludzi wystarczającą przyczyną do życia obok, podejmowania pracy, zwiedzania.
Stąd rola ochrony dziedzictwa kultury jest niezwykle ważna. Znajomość oraz interpretacja zarówno dziedzictwa regionalnego, jak i europejskiego czy globalnego, przyczyniają się do kształtowania naszej tożsamości – jako obywateli wsi, miast, krajów, kontynentów i wreszcie – Ziemi. Niezwykle cenna jest możliwość czerpania z bogatej przeszłości po to, by to, co minione, stało się motorem współczesnych zmian i społecznego rozwoju.
