Pamięć jest ważną funkcją naszego umysłu. Trzeba o nią dbać niezależnie od wieku. Jak to robić? Na przykład z pomocą gier i łamigłówek, ale też przez proste zadania dnia codziennego, jak zapamiętywanie listy zakupów. Więcej pomysłów znajdziecie w tekście.
Pamięć jest jedną z funkcji ludzkiego umysłu. Może być rozumiana jako proces, dzięki któremu człowiek rejestruje, przechowuje i odtwarza informacje dotyczące swojej przeszłości i świata oraz planów, zamiarów i zadań, które chce wykonać w przyszłości. Pamięć może być też rozumiana jako zbiór informacji zapisanych przez człowieka w ciągu swojego życia.
Najprościej pamięć, której używamy na co dzień, podzielić można na pamięć krótkotrwałą i długotrwałą. Pamięć krótkotrwała to zdolność do operowania informacjami przechowywanymi na bieżąco, a pamięć długotrwała to informacje zebrane w toku życia, wiedza szkolna, do której człowiek może uzyskać dostęp w razie zaistniałej potrzeby.
Jak działa pamięć?
Powyższy schemat ilustruje drogę, jaką przechodzą informacje odbierane przez człowieka aż do magazynu pamięci długotrwałej. Wszystko zaczyna się od bodźców, jakie człowiek rejestruje za pomocą swoich zmysłów. Jeżeli uznamy, że bodźce te są istotne, przenosimy je do magazynu pamięci krótkotrwałej. Pamięć krótkotrwała to miejsce około 30-sekundowego przechowywania informacji zmysłowych. Informacje z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej są przenoszone dzięki procesowi powtarzania, jak np. podczas uczenia się wiersza na pamięć.
Trenowanie pamięci
Czasami obserwuje się, że procesy pamięciowe nie działają tak, jakbyśmy sobie tego życzyli. Pomocne wtedy stają się systematyczne proste treningi pamięciowe, które można wykonywać samodzielnie w warunkach domowych. Ważne, aby w czasie ich wykonywania przestrzegać kilku prostych zasad:
- dostosować trudności zadań do swoich możliwości poznawczych,
- odpowiednio wybrać miejsce do ćwiczenia – o odpowiednim oświetleniu, w cichej, uporządkowanej przestrzeni,
- ćwiczyć systematycznie – codzienna, około 30-minutowa praca,
- zadbać o dobrą formę swojego organizmu – odpowiednie nawodnienie, odżywienie, sen,
- poszukać wsparcia u osób bliskich, jeśli potrzebna jest pomoc w trakcie wykonywania ćwiczeń.
Naszą pamięć możemy trenować na co dzień, poprzez wykonywanie prostych czynności albo poprzez zaplanowany trening. Dobrym urozmaiceniem jest trening z członkami rodziny, bliskimi czy przyjaciółmi, ponieważ dzięki temu ćwiczenia zyskują walor dobrej zabawy lub współzawodnictwa.
Przykładowymi ćwiczeniami – dla osób w każdym wieku – mogą być:
- gra państwa–miasta, gra memory, szachy oraz różne gry planszowe,
- szukanie podobieństw lub różnic pomiędzy wybranymi przedmiotami, zjawiskami,
- zapamiętywanie treści oglądanego bądź słuchanego serwisu informacyjnego,
- szczegółowe opowiadanie przeczytanego fragmentu artykułu bądź książki,
- zapamiętywanie elementu ilustracji,
- rozwiązywanie sudoku, anagramów bądź krzyżówek,
- zapamiętywanie listy słów poprzez tworzenie historii z wykorzystywaniem tych wyrazów (przydatne przy zapamiętywaniu listy zakupów!),
- wymienianie jak najwięcej wyrazów na konkretną literę bądź z wybranej kategorii,
- odtwarzanie układu przedmiotów zaprezentowanych wcześniej przez inna osobę,
- rysowanie z pamięci prostych figur geometrycznych lub rysunków,
- uczenie się nowych piosenek, wierszy, modlitw,
- uczenie się nowych rzeczy – obsługa nowego urządzenia, nauka robienia na drutach itd.,
- spacery po nowej okolicy i uczenie się nowej trasy,
- uczenie się nowych numerów telefonów.
W treningu pamięci można również wspomóc się gotowymi książkami ze zbiorami zadań trenującymi funkcje pamięciowe, uwagowe i inne funkcje poznawcze.
Opracowanie: mgr Anna Pelc i Edyta Bojarska-Węgrzynowska na podstawie: Maria Pąchalska, ,,Rehabilitacja neuropsychologiczna. Procesy poznawcze i emocjonalne”, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2014
