Wiele osób zastanawia się, kiedy zacząć zaznajamiać i oswajać dziecko z książką. Czy kilkumiesięczny malec może zrozumieć, czym jest książka oraz jak należy z niej korzystać? Specjaliści twierdzą, że wczesny kontakt z lekturą korzystnie wpływa na rozwój dziecka, o ile jest ona odpowiednio dobrana do jego wieku i spełnia podstawowe kryteria.
Dobra książka to książka bezpieczna
Okres niemowlęctwa to czas najintensywniejszych przemian, w którym dopiero kształtują się podstawowe umiejętności w zakresie motoryki, percepcji i funkcji poznawczych. Początkowe ruchy manipulacyjne są bardzo niezgrabne i nieskoordynowane. Podczas podnoszenia książki dziecko niechcący może się nią uderzyć, dlatego tak ważne jest, by każda z nich miała zaokrąglone rogi, pozbawione ostrych krawędzi. Warto zaznaczyć, że kilkumiesięczny maluch łatwiej radzi sobie z dużym formatem, dlatego im większa książka, tym lepiej (oczywiście w granicach rozsądku!).
Ważne, by strony w książce dla dzieci były pokryte folią, która po pierwsze chroni dziecko przed tuszem, farbami i innymi substancjami chemicznymi mogącymi mu zaszkodzić w razie zlizania, po drugie zabezpiecza papierowe strony przed rozpuszczeniem pod wpływem śliny i zniszczeniem. Należy również unikać książek z wystającymi drobnymi elementami, którymi po oderwaniu od książki malec mógłby się zakrztusić.
Kolor i kontrast
Przez pierwsze kilka tygodni życia niemowlę przyzwyczaja się do nowych warunków środowiskowych. Widzi ono zupełnie inaczej niż dorosły człowiek, ponieważ zmysł wzroku nie mógł się rozwinąć w pełni w trakcie okresu płodowego z powodu braku docierającego światła. Niedojrzałość czopków i pręcików, receptorów na siatkówce oka, sprawia, że noworodek nie rejestruje innych kolorów niż biały i czarny. Otaczające przedmioty postrzega jako zamglone, a jego wzrok skupia się na obiektach znajdujących się w odległości od dwudziestu pięciu do trzydziestu centymetrów. Kilkutygodniowe dzieci wolą podążać wzrokiem wzdłuż krawędzi czarnego obiektu umieszczonego na białym tle niż wpatrywać się w środek bieli lub czerni. Powstały na styku barw kontrast jest dla kilkutygodniowego dziecka szczególnie atrakcyjny, zwłaszcza gdy tworzące go elementy przedstawiają jakiś wzór. Na początkowym etapie rozwoju sprawdzają się zatem książki kontrastowe prezentujące figury geometryczne.
Stopniowo można wprowadzać dziecko w świat barw ‒ już czteromiesięczne niemowlę dostrzega inne kolory podstawowe. Należy przy tym jednak pamiętać, że wciąż nie jest ono wrażliwe na pastele, dlatego ilustracje powinny zawierać elementy w kolorach jednolitych, intensywnych, pozbawionych cieniowania. Najlepiej, gdy są one dwuwymiarowe, realistyczne i nieskomplikowane, a każdy element obrazka jest dodatkowo wyszczególniony ciemnym konturem, który zwiększa kontrast.
Przykłady książek kontrastowych:
- seria Oczami maluszka, wydawnictwo Sierra Madre
- seria Książeczki kontrastowe, wydawnictwo Wilga
- seria Maluszek patrzy, wydawnictwo Galaktyka
źródło: http://www.maluszkoweinspiracje.pl/
Dotyk
Dziecko poznaje świat wszystkimi zmysłami, a ponieważ dotyk to zmysł najbardziej pierwotny ‒ rozwija się w okresie płodowym – oraz skóra niemowlęcia jest dosyć cienka, nowonarodzone dziecko odbiera bodźce dotykowe w sposób szczególnie intensywny. Najbardziej unerwione są palce rąk, wargi oraz język. Takie umiejscowienie zakończeń nerwowych wiąże się z odruchem ssania i połykania, potrzebnym noworodkowi do przeżycia. Niemowlę już w pierwszych tygodniach po urodzeniu bada przy pomocy jamy ustnej swoje dłonie i stopy, a po rozwinięciu podstawowego chwytu również inne przedmioty. To naturalne i prawidłowe zachowanie może utrzymać się aż do trzeciego roku życia! Książka jest więc dla dziecka kolejnym przedmiotem, który można polizać i pogryźć, na co trzeba być przygotowanym. Szczególnie interesujące są dla malucha nowe, nietypowe faktury, dlatego warto rozejrzeć się za książkami zawierającymi tego rodzaju elementy, wykonane np. z bezpiecznego silikonu.
Przykłady książek dotykowych dostępnych na polskim rynku:
- seria Dotykam poznaję, wydawnictwo AWM
- seria Dotknij i sprawdź, wydawnictwo Olesiejuk
- seria Dotykamy kolorów, wydawnictwo Yoyo Books
źródło: http://www.kusiatka.blogspot.com/
Pojedyncze wyrazy czy całe zdania?
Komunikacja językowa z dzieckiem zaczyna się długo przed wypowiedzeniem przez nie pierwszego słowa. Przychodząc na świat, noworodek ma w pełni rozwinięty aparat słuchu. Już od pierwszych dni życia rozróżnia dźwięki oraz interesuje się rozmowami dorosłych. Na początkowym etapie niemowlę jest bardziej wyczulone na intonację, akcent, tempo oraz rytm mowy niż poszczególne głoski, dlatego pierwszy rok życia nazywany jest okresem melodii. Pierwsze książki powinny mieć zatem ograniczoną treść, opierającą się na pojedynczych wyrazach lub prostych zdaniach. Znajdujące się na etapie melodii dziecko nie będzie w stanie nadążyć nawet za prostą fabułą, dlatego z książkami przedstawiającymi spójną historię lepiej poczekać.
Przykłady książek wspierających rozwój mowy:
- seria Akademia mądrego dziecka. Pierwsze słowa, wydawnictwo Harper Collins
- seria Świat maluszka. Książeczka z okienkami, wydawnictwo Olesiejuk
- seria Moje pierwsze 100, wydawnictwo Smart Books
źródło: https://okiemmaluszka.pl/
Wybierając książkę dla kilkumiesięcznego dziecka warto kierować się umiarem. Świecące, błyszczące i wydające dźwięki nowoczesne książki mogą okazać się zbyt przytłaczające dla malucha, który i tak musi zmierzyć się z wieloma bodźcami płynącymi ze świata zewnętrznego.
