Podstawą relacji międzyludzkich jest komunikacja. Od tego, w jaki sposób komunikujemy się z innymi, zależy często to, co ludzie o nas myślą, jak nas postrzegają, a w konsekwencji to, jak nas traktują. Wysokie umiejętności komunikacyjne pomagają tworzyć dobre, satysfakcjonujące nas relacje i osiągać sukcesy, słabe umiejętności komunikacyjne tworzą przestrzeń do konfliktów i poczucia bycia niezrozumianym.
Możliwość komunikowania się z innymi to cecha ludzka dana nam z natury, ale jakość tej komunikacji zależy tylko od nas. Skutecznej, opartej na zasadach dobrej komunikacji, rozmowy można się nauczyć. Wymaga to jednak chęci, pracy własnej i ćwiczeń.
Dyskutować to nie znaczy przekonywać do własnego zdania, ale bezpiecznie wymieniać nawet najbardziej kontrowersyjne poglądy. Oczywiście efektem dyskusji może być zmiana stanowiska jednej ze stron, nie jest to jednak jej głównym celem. Zaproszenie do dyskusji to chęć poznania drugiego człowieka i tego, jak myśli i czuje, jakie są jego przekonania i poglądy, z jednoczesnym prawem posiadania własnych odczuć i przekonań.
Warunkiem dobrej dyskusji jest więc postawa asertywna wszystkich jej uczestników, wyrażająca się szacunkiem oraz uwzględniająca prawa każdego człowieka do odmienności i różnorodności poglądów. Złamanie którejkolwiek z zasad dobrej komunikacji u jednego z rozmówców może wyzwalać zachowania obronne (wycofanie, uległość lub atak, agresję) u drugiego. Wszystko to sprawia, że to, co miało być dyskusją na dany temat, przeradza się w konflikt stanowisk i konflikt emocji.
Co zrobić, by komunikować się lepiej i dyskutować skuteczniej? Oto kilka z kluczowych zasad dobrej dyskusji:
- Określ cel dyskusji – ustal, po co chcesz rozmawiać, jakie emocje towarzyszą Ci na myśl o rozmowie. Nazwanie celu dyskusji pomoże Ci umiejętnie prowadzić rozmowę i przedstawiać swoje zdanie jasno i przejrzyście. Miej na uwadze to, że ludzie mogą myśleć inaczej niż Ty. Jeśli celem dyskusji jest podjęcie wspólnej decyzji, zaproś swoich rozmówców do rozmowy przy stole negocjacyjnym.
- Słuchaj innych – podstawą dobrej dyskusji jest chęć wymiany poglądów i przekonań. Bądź uważny na to, co mówią inni ludzie.
- Nie przerywaj wypowiedzi innych – pozwól Twojemu rozmówcy skończyć myśl, będzie Ci łatwiej zadbać także o Twoją przestrzeń do wypowiedzi, gdyby ktoś chciał ją naruszyć.
- Kontroluj to, co się dzieje w Twoich emocjach – jeśli czujesz, że napięcie emocjonalne w rozmowie rośnie, doprowadź do przerwy na oddech w dyskusji. Wzburzenie emocjonalne może nasilać korzystanie z niekonstruktywnych strategii radzenia sobie, jak np.: wycofanie, uległość lub impulsywność, agresja, atak.
- Daj sobie prawo do posiadania i wyrażania własnego zdania – nie bój się mówić o tym, co myślisz i czujesz, nawet kiedy Twoje zdanie się różni. Mówiąc o tym, co inne czy trudne, dajesz jasny sygnał innym o Twojej odwadze, pewności siebie i stabilnym poczuciu własnej wartości.
- Mów za siebie – nie uogólniaj swoich przekonań i poglądów. Podkreślaj, że to Twoje zdanie na dany temat, pytaj innych i zaciekawiaj się tym, co mają do powiedzenia.
- Dbaj o formę wypowiedzi – mów jasno i wprost, staraj się być spójny w tym. co mówisz i jak przy tym wyglądasz. Dobieraj język wypowiedzi tak, by był zrozumiały dla innych, biorąc pod uwagę ich wiek, wykształcenie i wiedzę.
- Udzielaj konstruktywnej krytyki – jeśli częścią dyskusji jest odniesienie się do zdania Twojego rozmówcy, pamiętaj o regułach konstruktywnej krytyki. Krytykując dane rozwiązanie, staraj się zaproponować coś innego. Odnoś się do czyjegoś zachowania, nigdy do człowieka samego w sobie. Jest wielka różnica pomiędzy powiedzeniem komuś, że robi coś nieumiejętnie, a nazwaniem go głupcem.
