Bez wątpienia pandemia COVID-19 wywołała ogromne zmiany niemal w każdym obszarze naszego życia. Ma wpływ na gospodarkę, rynek pracy, przemiany społeczne. Nadzwyczajna sytuacja, w której się znaleźliśmy, spowodowała również niezbędność zmian w zakresie praw i obowiązków pracowników.
Co do zasady, prawo pracy podlega nadal regulacjom Kodeksu pracy. Niestety, nierzadko pracodawcy zdają się zapominać o tym, i pod pretekstem pandemii dopuszczają się wielu nadużyć. Pamiętaj zatem, że na skutek pandemii modyfikacjom uległy jedynie niektóre prawa i obowiązki pracownicze, szczegółowo określone w przepisach kolejnych ustaw (zwłaszcza tzw. tarcz antykryzysowych) i rozporządzeń związanych z epidemią COVID-19.
Warto wiedzieć
To Kodeks pracy w dalszym ciągu reguluje m.in. zasady wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy (poza przypadkiem wskazanym w art. 15 zzzzzp tarczy antykryzysowej), obowiązek informowania przez pracodawcę o ryzyku zawodowym wywołanym koronawirusem, zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu pracy, czy przesłanki zamknięcia zakładu pracy lub niemożności wykonywania pracy zdalnej (81 § 1 K.P.). Co do zasady, bez Twojej zgody, nie jest możliwe zmniejszenie etatu, czy skierowanie na przymusowy urlop bezpłatny na czas trwania pandemii.
Tarcze antykryzysowe wprowadziły natomiast szereg regulacji dot. pracy zdalnej, urlopów wypoczynkowych i urlopów bezpłatnych, opieki nad dzieckiem, wyjazdów służbowych, a także przestrzegania przepisów BHP, czy zasięgania informacji o stanie zdrowia pracowników. Zapewne ucieszy Cię fakt, że jeśli zostaniesz poddany obowiązkowej kwarantannie, możesz, za zgodą pracodawcy, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie.
Uprawnienia pracodawców
Zła wiadomość dla Ciebie jest taka, iż celem zaradzenia trudnej sytuacji gospodarczej, pracodawcy uzyskali natomiast nowe uprawnienia, którym nie możesz się sprzeciwić, np.
- nakazania swoim pracownikom przejścia na system pracy zdalnej, przy czym wykonywanie pracy zdalnej może zostać polecone, jeżeli pracownik ma umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej pracy i pozwala na to rodzaj pracy;
- skierowania pracowników na zaległy urlop (art. 15gc tarczy antykryzysowej), w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu zdalnej;
- wprowadzenia elastycznego czasu pracy (art. 15zf pierwszej tarczy antykryzysowej), tj. ograniczania nieprzerwanego odpoczynku dobowego pracowników do nie mniej niż 8 godzin, a nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego do nie mniej niż 32 godzin, przy spełnieniu dodatkowych warunków określonych w przepisach.
Bez wątpienia, epidemia wywołała daleko idące skutki zarówno dla pracodawców, jaki i dla pracowników w Polsce. Nie należy jednak zapominać, że podstawowe prawa i obowiązki pracowników nadal podlegają ochronie na podstawie Kodeksu pracy i masz prawo domagać się ich przestrzegania.
