Potencjał, mówiąc w skrócie, to tkwiący w kimś zasób możliwości, zdolności do określonych działań. Każde dziecko ma w sobie predyspozycje do określonych czynności, pewną łatwość w wykonywaniu niektórych zadań związanych np. z działaniem, myśleniem, zapamiętywaniem, zręcznością, muzyką.
Są dzieci, u których już w młodszym wieku szkolnym uwidaczniają się niesamowite zdolności w różnych dziedzinach. Są takie, które bardzo szybko zapamiętują wiersze, inne mają łatwość w nauce języków obcych, jeszcze inne wykonują w pamięci operacje matematyczne, są też dzieci bardzo zwinne i szybkie. Nie sposób wymienić wszystkich możliwości dzieci, ale jedno jest pewne: KAŻDE DZIECKO MA W SOBIE ZDOLNOŚĆ, DAR, KTÓRY NALEŻY DOSTRZEC I ROZWIJAĆ. Jeśli tak się stanie, dziecko z radością i łatwością będzie zagłębiało się w meandry określonej wiedzy czy umiejętności. Nic nie będzie przymusem, lecz radością i ciekawością dalszego kroku.
A więc od początku: Jak rozpoznać potencjał mojego dziecka? Czy może to być łatwe?
Ależ tak. W dostrzeżeniu mocnych stron twojego dziecka pomogą ci różnorodne gry i zabawy edukacyjne i sportowe. Naprawdę nie potrzeba ku temu specjalnych środków czy wyspecjalizowanej wiedzy, wizyty u specjalisty. Każdy, przy odrobinie chęci i zaangażowania, może, a przede wszystkim powinien aktywnie wspierać potencjał swojej pociechy. To niezwykle ważny aspekt, który wpływa na rozwój poczucia własnej wartości dziecka oraz na realizację siebie w przyszłości.
Aby skutecznie wspierać rozwój malucha, najpierw dobrze jest odkryć, do czego pociecha ma szczególne upodobanie. Nie ma sensu dziecku zainteresowanego sportem na siłę wciskać do głowy kilku języków obcych na raz. Jeśli będziesz podczas gier i zabaw stawiać na takie elementy, które są zgodne z jego upodobaniami, możesz być pewna, że dajesz maluchowi pozytywne impulsy do nauki. Jak jednak odkryć, w czym tkwi potencjał twojej pociechy?
Tu można wykorzystać codzienne zabawy dziecka. Zwróćmy uwagę, czy malec wybiera zabawy ruchowe, puzzle, gry planszowe, czy lubi słuchać muzyki i chętnie śpiewa, a może rysuje bez przerwy i zużywa kredki lub farby. A może uwielbia „ciapać się i grzebać” w ziemi. Te dziecięce wybory wskażą nam niejako drogę, którą powinniśmy kierować malucha. Jeśli uwielbia rysować, a nie lubi być dotykany, przepychany, nie zapisujmy go do drużyny juniorów w piłce nożnej.
Wybory zabaw dziecka są dla rodzica pierwszą informacją o jego mocnych stronach, zainteresowaniach i potencjale. Na tym etapie niezbyt dobrym pomysłem będzie dawanie malcowi pełnego dostępu do gier internetowych czy filmików. Mózg dziecka rozleniwi się, a dziecko będzie odbiorcą, ale nie twórcą. Dla prawidłowego rozwoju dziecko musi obserwować rzeczywistość, doświadczać życia w grupie, poznawać, eksperymentować i zadawać kilkadziesiąt pytań dziennie. Tak więc w prosty sposób dowiadujemy się, jakie dary skrywa w sobie nasz syn czy córka. Teraz trzeba pomyśleć, w jaki sposób wspierać rozwój dostrzeżonego talentu.
Poniżej przedstawiam kilka warunków niezbędnych do tego, by wspierać i rozwijać mocne strony dziecka.
1. Zainteresuj się.
Nawet najdziwniejsze zainteresowania dziecka są czymś bardzo wartościowym, bo dużo mówią o nim samym. A co w tym wypadku oznacza wsparcie? To zachęcanie do aktywności i motywowanie do działania oraz pokonywania przeszkód. Nie ignoruj pytań dziecka, nie uciszaj go, daj mu czas i przestrzeń do rozwijania swojego zainteresowania; wypożycz książkę, znajdź filmik w Internecie, wyjaśniaj, rozmawiaj i pytaj. W żadnym przypadku NIE KRYTYKUJ I NIE WYŚMIEWAJ, NIE NEGUJ.
2. Obserwuj.
Fakt, że dana dziedzina staje się ulubioną aktywnością Twojego dziecka, nie jest przypadkiem. Za wyborem zainteresowań stoją predyspozycje, które popychają malca w stronę konkretnej aktywności. Kiedy odkryjesz, jakie cechy i umiejętności stoją za zainteresowaniem twojego dziecka, dowiesz się, w jakich jeszcze dziedzinach może być dobre. TO CENNA WSKAZÓWKA.
3. Wspieraj nawet niezwykłe zainteresowania.
Jedną z podstaw wysokiego poczucia wartości jest akceptacja siebie takim, jakim się jest. To warunek, aby w dorosłym życiu odważnie wyrażać siebie oraz realizować się w sposób, jaki nam odpowiada oraz iść pewnie swoją drogą. Aby pomóc dziecku w tym procesie, zawsze stój po stronie dziecka, zaakceptuj to, że się różni, że ma swoje poglądy, odmienne zwyczaje i cechy charakteru. Dopóki te poglądy nie godzą w nikogo, nie obrażają innych – wspieraj. Wiem, że czasem bywa bardzo trudne. Ale nawet, kiedy nie rozumiesz świata swojego dziecka, uszanuj go – to już naprawdę bardzo dużo. Traktuj poważnie zainteresowania dziecka.
5. Odkryj powody zainteresowań.
Porozmawiaj z dzieckiem o tym, dlaczego wybiera dane zajęcia. W ten sposób możesz się wiele o swoim dziecku dowiedzieć. Pod odpowiedziami na pytania: Dlaczego?, Po co?, kryją się wartości, potrzeby, predyspozycje i sposób patrzenia na świat. Kopalnia wiedzy!
6. Motywuj.
Mów dziecku, że warto próbować i spełniać swoje marzenia. Czasem nasza pochwała, poklepanie po ramieniu może dodać mu skrzydeł. Dlatego ucz dziecko, że popełnianie pomyłek i błędów jest wpisane w człowieczeństwo. A poprzez popełnianie błędów można się wiele nauczyć. Zachęcaj do eksperymentowania, próbowania, wyciągania wniosków. Zachęcaj do kolejnych prób.
7. Stwarzaj sprzyjające sytuacje.
Im więcej okazji do zabawy, tym lepiej. W ten sposób wzrasta prawdopodobieństwo tego, że dziecko odnajdzie coś, w czym będzie chciało stawać się dobre. Czasem bywa i tak, że dziecko nie ma sprecyzowanych zainteresowań. Pamiętaj, że nie musi mieć pasji w wieku kilku lat. Wszystkiemu trzeba dać czas. Jedyne, o czym należy pamiętać to to, że mocne strony potrzebują odpowiednich warunków, aby je odkryć i rozwijać. Dlatego próbuj z dzieckiem nowych rzeczy, zachęcaj do kosztowania nieznanych potraw, poznawania nowych miejsc i nowych zabaw. Pokazuj nowe sporty, zadbaj o kontakt z literaturą, obrazem, rzeźbą, teatrem i tańcem. Koniecznie czytaj małemu wartościowe książeczki. Niech kosztuje, przeżywa, poznaje, fascynuje się lub odrzuca.
Ważne jest, aby w pewnym momencie wychwycić te zainteresowania, które będą dla dziecka najbardziej przydatne. Jednak we wszystkim trzeba zachować zdrowy rozsądek. Wysyłanie dziecka na wszystkie możliwe zajęcia i organizowanie mu precyzyjnie całego dnia przynosi odwrotny skutek. Dziecko zniechęci się, będzie znużone i zmęczone. Nad niczym nie zatrzyma się dłużej, ponieważ mocne strony potrzebują ukierunkowania i wzmacniania tylko niektórych umiejętności. Jaka jest na to rada? Rozwiązaniem jest uważna obserwacja dziecka. W ten sposób można wychwycić predyspozycje dziecka i zawęzić zajęcia do określonej tylko dziedziny.
8. Nie spiesz się!
Każde dziecko rozwija się inaczej. W swoim własnym tempie, swoją własną drogą. Nie dążmy do tego, by nasze dziecko dorównywało innym dzieciom. Przecież to właśnie w różnorodności tkwi nasza wartość, sens i piękno. Dlatego te cechy trzeba u dziecka pielęgnować. Dzięki twojej akceptacji, że dziecko się różni, nie tylko od innych dzieci, ale i od ciebie, będzie mogło w przyszłości iść pewniej przez życie.
9. Pozwól realizować własne marzenia
Często mam do czynienia z niespełnionymi ambicjami rodziców, którzy przenoszą je na własne dziecko. Mamie nie udało się zostać modelką, choć zawsze o tym marzyła. Więc dba o wygląd swojej małej księżniczki, jeździ na niemal wszystkie castingi z córką. A dziewczynka jest wstydliwa i nieśmiała. Każdy występ przed kimkolwiek przypłaca bólem brzucha i innymi dolegliwościami. Ambicje mamy przesłoniły potrzeby dziecka. Pamiętajcie! Dziecko jest odrębną małą istotą, która ma prawo do swojej własnej tożsamości i realizacji własnych marzeń, a nie marzeń rodziców. Unikajmy takiego rodzaju zniewolenia dziecka własnymi celami. Dajmy mu być sobą.
10. Daj przykład w rodzinie
Dziecko uczy się przede wszystkim przez obserwację i naśladowanie zachowania, sposobu mówienia… pewności siebie, spędzania czasu wolnego, uczciwości, pracowitości, odpowiedzialności. Pierwszym wzorcem jesteście więc wy, RODZICE. Aby wspierać potencjał i mocne strony dziecka, trzeba najpierw zadbać o swoje mocne strony i poczucie własnej wartości. Do dzieci na pierwszym miejscu dociera wasze zachowanie, to, co robicie i czego nie robicie. Dziecko przejmuje wzorce widzenia świata i wzorce patrzenia na siebie. Jeśli lubisz i akceptujesz siebie, twoje dziecko będzie to czuć i dojrzewać w tej pewności, co ułatwi mu stawanie się w pełni sobą. Dlatego, drodzy rodzice, dbajcie w pierwszej kolejności o siebie, aby dawać dobre wzorce, bo to od nich zaczyna się kształtowanie przyszłości dziecka.
Tak więc obserwujcie, dostrzegajcie i rozwijajcie swoje dzieci. Zachęcajcie i motywujcie do osiągania celów. Nie lekceważcie i nie traktujcie lekko fascynacji dziecka. Bądźcie wsparciem i mocą napędową po niepowodzeniach. Wasze dziecko jest pełne potencjału i możliwości, trzeba je tylko dostrzec i rozwijać.